W 1598 roku po kilkudniowych ulewach zbocze Góry Bardzkiej zostało podmyte. Gdy ogromne masy ziemi i skał obsunęły się do Nysy Kłodzkiej, zatarasowały jej bieg, w efekcie czego wypływająca woda zagrażała zatopieniu miasta i sanktuarium. Gdy spanikowani mieszkańcy zaczęli opuszczać miasto, jeden z zakonników o imieniu Mateusz zabrał grupę dzieci do kościoła i poprosił, aby pomodliły się o odwrócenie tej katastrofy.

Zobacz też: Historia Barda. Co działo się w miejscowości od X do XV wieku?

Prośby mnicha i najmłodszych mieszkańców zostały wysłuchane. Woda znalazła inne ujście i dzięki temu Bardo ocalało. W 1606 roku odbyło się uroczyste wprowadzenie do bardzkiego kościoła figurki Matki Boskiej, która dotąd była przechowywana w klasztorze kamienieckim. Ten moment wpłynął na ożywienie kultu maryjnego, a do Barda zaczęli przyjeżdżać pielgrzymi z całego Śląska i z Czech.

W latach 1617-19 powstała Kaplica Górska na Górze Kalwarii, której inicjatorem był biskup wrocławski Karol Habsburg. Stała się ona głównym celem pielgrzymek do Barda. Niestety rozwój miasta został niedługo po tym przerwany przez wybuch wojny 30-letniej. W obawie przed skradzeniem figurki świętej, przeniesiono ją do kościoła jezuitów w Kłodzku, w którym była przechowywana do 1648 roku. Po zakończeniu konfliktu, cystersi rozpoczęli odbudowę dwóch kościołów, a ich ponownie, uroczyste otwarcie odbyło się 9 maja 1666 roku. Był to kolejny etap otwierający okres pielgrzymowania.

Bardo ponownie zyskała ogromną popularność i było chętnie odwiedzane przez pielgrzymów z Czech, Śląska czy też Moraw. Wędrownicy w drodze na szczyt Kalwarii odwiedzali kościół, aby zobaczyć figurkę Matki Boskiej. Na jej szczyt można było się dostać trzema drogami, które istnieją do dziś – Białą, zwaną także niemiecką, Czeską Ścieżką oraz Polską Drogą Krzyżową. Liczne wycieczki spowodowały wybudowanie w latach 1686-1704 zupełnie nową świątynię na miejscu poprzednich dwóch. Powstała ona z inicjatywy opata kamienieckiego Augustyna Neudecka. Według źródeł rocznie przybywało do niej około 200 tys. pielgrzymów.

Zobacz też: Atrakcje w powiecie ząbkowickim. Miejsce Hrabiowskie w Bardzie